قلب عضوی از اعضای رئیسه ،مبداء و معدن روح حیوانی و حرارت غریزی است و به واسطه ی شرافت عمل آن که ارصال و رساندن حیات به همه ی اجزای بدن است ، عضوی ارزشمند و ارزنده محسوب می شود. لذا سلامتی و صحت آن باید بسیار مورد توجه قرار گرفته و از عروض بیماری و مرض بر آن پیشگیری شود. همچنین لازم است که در صورت بروز بیماری به زودی اقدام به معالجه و درمان آن نموده و قلب را از آسیب ها و آفات رسیده به آن ایمن ساخت. در معالجات امراض قلبی و استخراج مواد او بهترین راه تقویت قلب است.تنقیه خلط غالب،تقویت قلب ، اصلاح غذا خیلی مهم اند .
فرح ،شادی ، سرور ، غم ، حزن ،اندوه و غضب از عمده اسباب موثره در قلب اند. فرح و سرور موجب تقویت قلب و غم ،ترس، غضب و خجالت موجب تحلیل روح و تحلیل نیروی حیوانی و ضعف قلب می شوند.پرداختن به تفریح و شادی و سرور، دور کردن افکار بد و وسوسه های بد از خود ،خشمگین نشدن و غضب نکردن از جمله موارد، جهت حفظ سلامتی قلب محسوب می شوند.
نبض:اگر نبض سریع یا بزرگ است یا پیاپی نشان از حرارت قلب است و نبض نرم نشان از طبیعت مرطوب قلب و نبض سخت نشان از طبیعت خشک قلب است. اگر نبض نیرومند و درست و منظم باشد نشانۀ سلامتی قلب است و اگر بر خلاف این بود نشان از سالم نبودن قلب است.
معیارهای درک حالات قلب»: نفس:نفس بزرگ یا سریع و پیاپی نشان از حرارت قلب است و بر عکس آن از سردمزاجی قلب است.
سینه:سینۀ پهن و گشاد نشان از حرارت طبیعت قلب است و برعکس آن نشان از سردمزاجی قلب می باشد.
موی سینه:اگر بر روی پوست سینه, موی زیادی است به خصوص اگر مو فرفری باشد, نشان از حرارت قلب است و برعکس آن نشانۀ سردمزاجی قلب است.
اگر سینه اصلا مو نداشته باشد, نشان از خشکی مزاج قلب است.
لمس پوست:اگر تمام بدن دچار حرارت غیرعادی باشد نشان از حرارت مزاج قلب است و برعکس آن نشان از سردمزاجی قلب است.
اگر تمام بدن نرم باشد نشان از رطوبی بودن مزاج قلب است و اگر تمام بدن سخت باشد, نشان از خشکی مزاج قلب است.
اخلاق و رفتار بیمار:اگر کسی در طبیعت خود از حالت عادی خشمگین تر است,نشان از گرم مزاج بودن قلب است و اگر کسی طبیعتا خشمگین نیست و جرات ندارد, نشان از سردی مزاج قلب است.
نیروی بدنی:اگرنیرو و قدرت انسان کم و ضعیف باشد, نشان از ناتوانی قلب است و ناتوانی قلب نشان از سردی مزاج است.
اگر بدن نیرومند باشد, نشان از نیرومندی قلب است و نیرومندی قلب نشان از اعتدال مزاج است.
اگر بدن دچار پکری و التهاب باشد, نشان از این است که حرارت قلب غریزی نیست.
خیال و گمان:اگر فکر و خیال انسان به شادی و خوش بینی متمایل است, نشان از نیرومند بودن قلب است و برعکس آن نشان از حرارت قلب می باشد.
اگر فکر و خیال انسان به بزدلی و اندوه تمایل دارد, نشان از خشک مزاجی قلب است.
انواع مزاج قلب:قلب گرم مزاج :شخص دارای نبض و نفس عظیم و متواتر
۱بوده، شجاع و چابک و بانشاط می باشد. گرمای زیادی طبع باعث شتابزدگی و
تهور گردیده و زود عصبانی می شود. سینه اش پهن است و موی بسیار دارد. اگر
همراه سینه پهن دارای سر کوچکی باشد نشانه گرمای زیادی قلب بوده و اگر سینه
کوچک و سر بزرگ باشد نشانه سردی قلب است. اگر قلب گرم باشد، مزاج همه
اندامهای دیگر را نیز گرم می کند مگر اینکه مزاج جگر(کبد) سرد باشد و سرمای
آن با گرمای قلب مقابله و برابری کند.
قلب سرد مزاج :شخص دارای نبض و
نفس ضعیف و آهسته و متفاوت (متغیر) بوده، بددل و تنبل و کسل می باشد. سینه
اش بی مو بوده و اگر مزاج جگر گرم نباشد و با سرمای قلب مقابله نکند، آنگاه
مزاج کل اندامها سرد می گردد (البته منظور بطور نسبی می باشد، یعنی مزاج
کل اندامها سردتر از حالت معمولی خواهد بود نه اینکه مثلا مزاج گرم عضله ها
به مزاج سرد تبدیل شود!)
قلب خشک مزاج :شخص دارای نبض و نفس
سنگین (صلب) بوده و رفتارش کند خواهد بود. دیر و آهسته عصبانی می شود و
هنگام عصبانیت، سخت و مشکل آرام می گیرد. لجوج و لجباز بوده و اگر جگر به
قدر کافی مرطوب نباشد، مزاج کل اندامها خشک می گردد ( باز هم بطور نسبی).
قلب تر مزاج :شخص دارای نبض و نفس
نرم و روان بوده، حالتش در هر کاری خیلی زود تغییر می کند. زود عصبانی شده و
زود آرام می گیرد و اگر جگر به قدر کافی خشک نباشد، مزاج کل اندامها مرطوب
می گردد.
قلب گرم و خشک :شخص دارای نبض و نفس
سنگین و عظیم و سریع و متواتر بوده و سینه اش پر موست. سریع و چابک و لجباز
می باشد و زود عصبانی شده و دیر آرام می گیرد.اگر سینه اش پهن باشد آنگاه
باعث می شود قدرت و سرعت و تواتر تنفس بسیار بیشتر گردد.
قلب گرم و مرطوب :شخص دارای نبض و
نفس عظیم بوده ولی سریع و متواتر نیست یعنی نبض و نفسی عظیم و آرام و
ناشمرده خواهد داشت. در کارها سبک و چابک است اما نه به اندازه مزاج گرم و
خشک. موی سینه اش نسبتا زیاد است. زود عصبانی شده و زود آرام می گیرد.
قلب سرد و مرطوب :شخص دارای نبض و
نفس ضعیف و آرام و غیر متواتر (ناشمرده) بوده موی سینه اش بسیار کم می
باشد. بددل، تنبل، کسل و لجباز بوده و می تواند خودش را با شرایط مختلف
تطبیق داده و با هر موقعیتی کنار بیاید و بسازد.
قلب سرد و خشک :شخص دارای نبضی سنگین
(صلب) و ضعیف بوده، نفسی معتدل و آرام و ناشمرده دارد. سینه اش بی مو یا
کم موست.خیلی سرحال و با نشاط نیست و نسبتا کسل و تنبل می باشد. کمتر
عصبانی می شود ولی زود کینه به دل می گیرد و دیر فراموش می کند.
نشانه های سوء مزاج گرم قلب :
-به تندی و پیاپی زدن نبض بیش از حد طبیعی
-به تندی و پیاپی نفس کشیدن بیش از حد طبیعی
-شخص از بوییدن و یا خوردن چیزهای گرم دچار آرامش می شود
-ترسو و بزدل بودن
-شخص بسیار مهربان و دل نرم است
نشانه های سوء مزاج تر قلب:
-نبض کندتر ار نبض طبیعی می زند
-بیمار نسبت در اموری که بر روحیه تاثیر می گذارد سریع واکنش نشان می دهد و سریع هم فراموش می کند
-بیمار اکثرا دچار تب های عفونی می شود
نشانه های سوء مزاج خشک قلب:
-نبض بیمار گرایش به خشکی ذارد
-بیمار نسبت به اموری که بر روحیه تاثیر می گذارد سریع واکنش نشان می دهد و واکنش پابرجا می ماند
-بدن بیمار پرحرارت و گدازنده است
حفظ صحت قلب:
برای حفظ صحت و سلامتی قلب لازم است که از بوییدن اشیای بدبو احتراز شود .نباید روح را با استنشاق بوهای بد مکدر ساخت . مصرف سیگار ، قلیان و مشروبات الکلی فوق العاده برای قلب ضرر دارد . نباید مبخرات ( مواد غذایی که از خوردن آن ها بخار تولید می شود مانند پیاز) تناول شود.استفاده از عطر های خوشبو ، پوشیدن لباس های معطر ، مصرف مفرحات و مقویات قلب ، استعمال ادویه مفید برای قلب که طبیعت گرم دارند در زمستان و ادویه قلبیه سرد در تابستان ،پرهیز از زیاده روی در ورزش های سنگین و سخت ، پرهیز از مقاربت مفرط و بیداری زیاد ، برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی و حفظ سلامت قلب توصیه می شود . ورزش ملایم و معتدل به طوری که نه خیلی سخت و نه خیلی سبک باشد برای قلب مفید است . خوردن غذاهای غلیظ و پرخوری جزء موارد مضر برای قلب محسوب می شوند. خوردن ماءاللحم(آبِ گوشت)،زرده تخم مرغ نیم برشت ،آب انار تازه خوب است. شکم نباید قبض باشد،زیرا بخارات متصاعده از مدفوع محتبس شده موجب آزار قلب میشود.پس لازم است که شکم نرم باشد و از یبوست جلوگیری شود.
اگر می خواهی که داروهای علاج بیماری قلب را کاملاً یاد بگیری و بشناسی باید به لوحهای داروهای ساده مراجعه کنی و از لوحی که درباره اندامان نفس کش است داروهای علاج قلب را برچینی.
اما در اینجا به حسب نیازمندی در این هنگام که سخن راجع به قلب و بیماریهای قلب است، داروهایی را ذکر می کنیم ونام می بریم که در راس داروها قرار دارند و مادر سایر داروهای علاج قلب به شمار می آیند.
می گوییم: داروهایی که در علاج قلب نزدیک به اعتدال مزاج هستند عبارتند از: یاقوت، بیجاده، فیروزه، طلا، نقره، گل گاو زبان.
داروهایی که مزاج گرم دارند و آنها را داروی گرم می نامیم عبارتند از:
درونه، ماه پروین، مشک، عنبر، زنجبیل بیابانی، ابریشم که خاصیت گرمی دارد، زعفران، بهمنان، که زعفران و بهمنان خیلی زود بهره می رسانند، میخک، که بسیار تاثیر عجیب دارد، عود خام، بادرنجبویه، بزر بادرنجبویه، ریحان کوهی، بزرریحان کوهی، شاه افسرم، بزر شاه افسرم، قاقله، فلنجه، پلنگ مشک، برگ ترنج، گوشت ترش ترنج، درخت هندی(سازج)، زنجبیل شامی، که تاثیر شگفت آور دارد.
فرآورده های خوراکی مفید برای قلب:گوشت های مفید : بره و بزغاله بدون چربی ، ماهی های ریز، پرندگانی که گوشت لطیف دارند مانند جوجه مرغ خانگی ، گنجشک، دراج،کبک،کبوتر.قلب حیوانات حلال گوشت، قلب سمانی(بلدرچین) گوشت پخته شده در شیر مقوی قلب و بدن است.
میوه های مفید : سیب، به ،گلابی، انار ،لیمو، ترنج(بالنگ) ، آناناس
سبزی جات مفید:نعناع،ریحان ، بادرنجبویه ، بادروج(تره خراسانی،ریحان کوهی)، ریواس، کاسنی بیابانی، کاهو، خرفه، ،گشنیز، کدو.
سایر موارد :نوشیدن گلاب ، عرق بیدمشک ، عرق صندل در امراض قلبی بسیار مفید است .رب انار، رب سیب ترش و شیرین. ،آب سیب ، مربای سیب ، مربای به ، مربای بالنگ ، مربای آناناس ،آب انار، آب گلابی شیرین ، آب ترش بالنگ ، شربت آناناس ، جلاب ، پوست زرد ترنج (خلال در مربا و پلو) آمله و هلیله (می توان به صورت مربا مصرف کرد) ، پسته ، تمرهندی ، سنجد ، لعاب به دانه، لعاب اسفرزه ،دارچین ، هل، کندر تخم خرفه،تخم کدو ، تخم فرنجمشک، تخم گشنیز، تخم ریحان (تخم شربتی)،عرق کاسنی، گشنیز خشک ، گل سرخ خشک( پودر کرده در دوغ مصرف شود)،گلقند مفرح و مقوی قلب اند.
- شربت عرق بهار نارنج با تخم فرنجمشک مفرح و ضد استرس و اضطراب است.
- شربت زعفران مفید برای امراض قلبی و بی حالی و سستی بدن : زعفران 1 قاشق چای خوری سر خالی ، در 2 لیوان آب جوش ریخته تا دم بکشد. سپس با آب،گلاب و کمی عسل یا شکر میل شود. در طول روز چندین بار استفاده شود.
- شربت گلاب : ترکیب گلاب ، آب ، ، عسل یا شکر و تخم شربتی.
جلاب: یک کیلو شکر را با 3کیلو گلاب روی حرارت ملایم قرار داده ،جوشانده و کف آن را بگیرید تا مقدار آن به نصف برسد .سپس یک گرم زعفران ساییده را به آن اضافه کنید.مایه شربت فوق را در ظرفی نگهداری کرده و موقع مصرف با آب رقیق کرده و بنوشید.
- برگ بادرنجبویه را در گلاب جوشانده تا قوت آن را بگیرد سپس آن را صاف کنید.یا عصاره بادرنجبویه را با یک سوم تا دو سوم آن گلاب مخلوط کرده به قوام بیاورید.برای همه اقسام ضعف قلب مفید است. مخصوصا اگر گاوزبان خشک در جوشانده بادرنجبویه یا عصاره گاوزبان را با عصاره بادرنجبویه مخلوط سازند.اگر مزاج بسیار گرم است عصاره گاوزبان بیشتر وعصاره بادرنجبویه کمتر باشد وگرنه هر دو مساوی باشند.
- عصاره گاوزبان ،عصاره کاسنی مساوی هم، عصاره سیب 4 برابر یکی از آنها ، گلاب 2 برابر همه.عصارات را با شکر سرخ یک ششم همه به قوام بیاورید.
- ترکیب آب سیب ،گلاب و شکر .
- فالوده سیب : سیب رنده شده با کمی گلاب ، عرق بیدمشک و کمی عسل .
- رژیم سیب: روزانه 7-8 استکان آب سیب ، یا چند کاسه فالوده سیب ، یا 10-15عدد سیب مصرف شود.
می توان از ابتدای شب تا وقت خواب هر یک ساعت یک لیوان آب سیب به جای شام مصرف کرد.
داروهای قلبی: قلب اندامی است ارزشمند، ارزنده تر از هر اندامی که در رده سر اندامها قرار گرفته اند. پس باید هنگامی که قلب را به وسیله دارو معالجه می کنیم، با اعتماد بر خویش به تداوی و معالجه بپردازیم، حال این معالجه پاکسازی قلب از خلط باشد، یا مرام از معالجه تبدیل مزاج قلب به سوی حالت طبیعی باشد. اگر برای پاکسازی خلط از قلب به رگ زنی اقدام نکردیم و داروی پاکساز به جای رگ زدن به کار بردیم، نباید چندین وسیله را با هم در یک آن واحد به کار اندازیم و دلیل آن باشد که همه پاکسازند.
گاهی دانشمندان قدیم، برای رسانیدن دوای گرم سازگار با قلب کاری می کردند. چنانکه: ار دردی گوهر اکثر داروهای سردی بخش( از گوهر سنگین اکثر داروهای سردی بخش. نسخه) که کمتر نفوذ می کنند و طبیعتاً گرایش به ماندن و ماندگار شدن دارند و از نفوذ کردن در می مانند، داروی برطرف کردن مزاج سرد قلب را می ساختند و برای این که بتواند نفوذ کند و ثابت نماند، داروی گرم نفوذ کننده را با داروی ساخته از دردی گوهر داروهای سرد می آمیختند تا داروی سرد را نفوذ دهد و آن را تا سر منزل مقصود بدرقه کند و طبیعت این داروهای درهم آمیخته رابه قلب تحویل دهد.
مثلاً زعفران را با سایر آمیزه های قرص کافور مخلوط می کردند که زعفران کافور و آمیزه هایش را به سوی قلب روانه کند و نفوذ دهد که پس از رسیدن دارو به قلب نیروی طبیعی دست به کار شود و داروی گرم را از قلب منحرف سازد و آن را به روان تسلیم کند و سردی بخشها را برای پایین آوردن درجه حرارت مزاج گرم ناسازگار قلب و تعدیل سوء مزاج گرم قلب به کار وا دارد.
این اسلوب معالجه در پیشینیان در واقع مفید تر از آن است که تنها داروهای سردی بخش را برای تعدیل مزاج گرم ناسازگار قلب استعمال نمایند، چنین داروهای سرد خالص، بدون کمک گرفتن از داروهای گرم نفوذ دهنده، در اول راه گیر می کنند و راه لازم را نمی پیمایند و بدون راننده به راه روی ادامه نمی دهند.
- شربت سیب :مقدار دلخواه آب سیب را روی شعله بگذارید تا نصف آن بخار شود.آنگاه صاف کرده بگذارید یک شب بماند. دوباره روی شعله ملایم گذاشته تا غلیظ شود . باز صاف کرده ، در ظرف شیشه ای بریزید . اگر تابستان باشد ، چند روزی آن را در آفتاب گذاشته تا ماده آبی آن بخار شود.شربت را در ظرف شیشه ای نگهدارید و از آن استفاده کنید. اگر خواستید شربت شیرین باشد به ازای هر 3 کیلو از افشره سیب 450گرم شکر در آن ریخته و به قوام بیاورید.
- حلوای سیب یا به(مقوی قلب،معده،کبد،مولد خون صالح و معتدل الکیفیت):سیب(یا به) ، به مقدار لازم پوست گرفته ، حصه ها را جدا کنید سپس سیب ها (یا به )را تکه تکه کرده و با آب بپزید تا له شده و آب آن بسوزد.کمی گلاب ،عسل کف گرفته یا شکر به قوام آورده به آن اضافه کرده ،دوباره بگذارید بپزد تا سفت و منعقد شود.در ظرفی پهن کرده و خلال پسته روی آن بپاشید.
*در همه مواردی که از سیب استفاده می شود حتما سیب مصرفی کاملا رسیده و شیرین باشد.
شربت آناناس مقوی و مفرح قلب:آب آناناس ،گلاب و بیدمشک هر کدام یک هشتم آب آناناس ، قند سفید نصف آب آناناس.همه را با هم روی شعله ملایم به قوام بیاورید.
- سوپ مخصوص برای بیماران قلبی : یک استکان جو ،یک استکان برنج، یک بشقاب جعفری خرد شده،کمی گشنیز همه را با آب پخته تا له شود.سپس کدوی سبز تکه شده ، زعفران ، نمک، روغن زیتون اضافه شود.
* بهتر است به غذاهایی که برای بیماران قلبی تهیه می شود زعفران اضافه شود تا قوت غذا را به سمت قلب ببرد همچنین توسط ادویه جات خوشبو مانند دارچین ، هل و ... معطر شود زیرا قلب معدن تولد غذای روح است. .
- هویج ، شلغم ، چغندر را تراشیده ، مقداری پودر نبات روی آن ها پاشیده و بگذارید از شب تا صبح بماند .آبی که در ظرف جمع می شود،برای تقویت قلب و تپش قلب ناشی از آن بسیار مفید است. می توان آن ها را پخته و همچنین از جرم آنها استفاده کرد.
- هویج را پخته پوست و مغز سفت وسط آن را برداشته در ظرف چینی ریخته از شب تا صبح در هوای آزاد بگذارید. صبح با
گلاب کمی عرق بیدمشک مخلوط کرده،پودر قند روی آن پاشیده بخورید.روز اول یک عدد،روز دوم دو عدد،روز سوم سه عدد. برایتپش قلب و تقویت قلب مفید است.
-
برای رفع گرفتگی و انسداد عروق قلب و موثر در درمان فشار خون:30 حبه سیر پوست گرفته را با5عدد لیمو ترش تازه با پوست که چند برش روی پوست آن زده شده در مخلوط کن ریخته تا خمیر شود. خمیر به دست آمده را با یک لیتر آب روی شعله بسیار کم به جوش رسانده شعله را خاموش کنید تا سرد شود . سپس آن را صاف نموده و در یخچال نگهداری کنید .صبح ناشتا 50cc یا یک استکان تا چهل روز مصرف شود.تکرار دوره هر شش ماه تا یک سال. بسد برای خونی که در قلب منجمد شده مفید است.
-
ماءاللحم (آبِ گوشت) : گوشت بره یک ساله که چربی و پیه آن را جدا کرده باشند تکه تکه کرده در آب پخته تا آب غلیظ شود. در مزاج های گرم با سیب و به و در مزاج های سرد با پوست نارنج پخته شود.
بیماران قلبی باید از مصرف مواد غذایی سرخ شده مخصوصأ با روغن های جامد و مایع معمول در بازار ،گوشت قرمز (گاو ،گوساله ،گوسفند ، شتر) ، غذاهای چرب ، چای پررنگ و غلیظ ، نسکافه ، قهوه پرهیز نمایند . به جای چای می توان از دمکرده گل گاوزبان، بادرنجبویه ، سنبل الطیب با مغز لیمو عمانی استفاده کرد.
بوییدنگل سرخ،شکوفه سنجد،شکوفه سیب،شکوفه بید و بیدمشک،ریحان،سیب، به،مورد،عنبر،مشک،گلاب، تخم گشنیز،گل نیلوفر و صندل البته مناسب با مزاج مفرح ،مقوی قلب و برای امراض قلبی مفید است. زیرا منفعت بوییدنی ها به سرعت به قلب می رسد.
آویزان کردنمروارید ،یاقوت ، حدید روی قلب موجب تفریح قلب می شود.
نگاه کردن به مروارید و گل ختمی مفید است.دیدن گل ختمی که چیده نشده باشد ، مفرح قلب و منشط نفس است.
ممکن است غذاها و نوشیدنی های بسیار سرد مضر حرارت غریزی باشند،لذا مقداری کبابه ، میخک ، هل را نرم ساییده ،به غذاها و نوشیدنی ها اضافه شود.
سوء مزاجات قلب: در سوء مزاجات اربعه ساده ، تبدیل و تعدیل مزاج کافی است .و در مادی اول تنقیه و بعد از آن تبدیل و تعدیل مزاج.سوء مزاج غیر مستحکم سریع الزوال (زودتر درمان میشود)و مستحکم عسرالزوال (دیر تر درمان می شود)است.
امراض قلب از سوء مزاج گرم قلب: بوعلی سینا می گوید درمان سوء مزاج حار قلب با خوردن رب میوه ها مخصوصا رب سیب و به که دوای نیکویی است می شود.
استفاده از شربت سیب بسیار مفید است، شربت ریواس،شربت صندل، شربت انار، شربت به ،شربت نارنج ، شربت لیمو ، شربت بالنگ معمول با گلاب و شکر، رب سیب ، رب به ، آب هندوانه ، ماءالشعیر، سکنجبین با گلاب،شیره تخم خرفه،مغز تخم هندوانه،مغز تخم کدوی شیرین،. لعاب اسفرزه با جلاب،آب ماست (ماءالرائب)، اگر تب نباشد شیرگاو یا بز ، دوغ گاوی بدون چربی . باید رعایت حال معده را کرد و اگر معده ضعیف است آن را با آشامیدن عرق بیدمشک،گلاب تنها یا با شربت صندل تقویت نمود. خوردن مربای آمله و هلیله یا مربای سیب و به هم به تقویت معده کمک می کند.در صورت یبوست و قبض شکم مصرف تمرهندی و آلو بخارای خیسانده در آب ،برگه زردآلو یا شربت آلو یا شربت تمرهندی توصیه می شود.
هر صبح شربت سیب با عرق گاوزبان هر کدام25-30گرم.یا شربت بالنگ یا نارنج با گلاب و عرق گاوزبان و عرق بید و بیدمشک هر کدام 25-30 گرم.
گشنیز خشک 3گرم ، گل سرخ 1-2 گرم ، طباشیر سفید 5/0گرم ، کوبیده ،نرم کرده در 25-30 گرم شربت سیب مخلوط کرده و بلیسند. یا گل سرخ و طباشیر را با شربت سیب مخلوط کرده بلیسند و بالایش شیره گشنیز خشک بیاشامند.
ماءالشعیر:مقداری جو را با20-15برابر آب بخیسانید و روی حرارت قرار دهید،به محض شکفته شدن جوها،آن را از حرارت برداشته سرد کرده و صاف کنید . ماءالشعیر را نیم گرم بنوشید.
- شربت لیمو :مقداری شکر را در ظرفی ریخته و آنقدر آبلیموی تازه بر آن بفشارید که رویش را بگیرد ،سپس یک شبانه روز مخلوط را در ظرفی دربسته در دمای معمولی نگهداری کنید سپس صاف کرده با قدری دیگر آب لیمو به قوام بیاورید.مایه شربت فوق را در هنگام مصرف با آب رقیق کرده و بنوشید.
شربت نارنج یا بالنگ : آب بالنگ یا نارنج را به مقدار 400گرم با دو سوم آن شکر ، روی حرارت ملایم به قوام بیاورید.
شربت انار : آب انار را با نبات به قوام بیاورند. مقوی قلب و کبد و مسکن تشنگی است.
غذاهای مناسب:آش جو، فرنی با شیر بز،ماست محلی گاوی با سیاه دانه و پودر زنیان،شیربرنج، برنج با مرغ که با آب غوره یا لیمو یا زرشک یا رب سیب و به، طعم دار شده باشد(زرشک پلو مرغ) ،کشک جو، نان ترید کرده در گلاب و شربت سیب که غذای خوبی است، سوپ جوجه با آب انار یا آب غوره یا آب نارنج یا آب زرشک همراه با برنج ،کدو،سیب ،گشنیز خشک یا تازه،اسفناج ، خرفه،
شیره بادام شیرین، ماش پوست کنده و کمی شکر .خورشت اسفناج با مرغ و نان.اگر تب باشد کشک جو بخورند.
- گاها آب ماست و ماست ترش مصرف شود.خوردن زرشک و نوشیدن آب خیسانده آن مفید است.
- شب قبل از خواب آب انار با مقداری لعاب اسفرزه و تخم خرفه و گشنیز خشک میل شود.
- مالیدن صندل ،کافور و گلاب روی سینه.روغن مالی سینه با روغن گل،روغن بادام .نشستن در وان که از آب نیم گرم پر شده باشد بعد از آن مالیدن بدن با روغن بادام و روغن گاوی.گذاشتن پارچه کتان که با گلاب تر شده باشد روی سینه.پاشیدن گلاب روی لباس،بوییدن اشیای خوشبوی سرد مثل شکوفه بید و بید مشک،گل نیلوفر،گل سرخ ،صندل مفیدند.
هوای خانه باید خنک باشد.توقف زیاد در حمام، هوای گرم ، تشنه ماندن در هوای گرم مضر است.
*ماءالرائب :ابن تلمیذ گوید رائب ماست یعنی جغرات است . و صاحب ذخیره می نویسد که دوغ را چون یک شبانگاه در جای سرد هند و آب صاف زرد که مصفی شده باشد و بالای آن بایستد ، این آب رائب است. و بالجله این باشد یا آن ، در تطفیه اثر تمام دارد.
امراض قلب از سوء مزاج سرد قلب:ازخوردن غذاهایی که طبیعت سرد دارند و آب سرد در حد امکان خودداری شود.به جای آب می توان از آب عسل همراه با عرق گاوزبان و گلاب و عرق بادرنجبویه استفاده کرد.
غذاهای مفید : گوشت پرندگان مانند کبک ، مرغ خانگی،کبوتر، گنجشک، دراج که با ادویه جات گرم مانند دارچین،زعفران ، زیره ، میخک و هل پخته شوند. نخودآب ، خوراک هویج و شلغم ،سوپ جوجه که با نان تنوری میل شود.زرده تخم مرغ نیم برشت با پودر دارچین.زیرباج زعفرانی با ادویه جات گرم.
نخودآب:مقداری نخود را 24ساعت در آب خیسانده ،همراه با گوشت یکی از پرندگان نام برده و پیاز بپزید.تخم کافشه و ادویه جات گرم مانند دارچین ، زیره به آن اضافه شود. همرا ه با کمی روغن زیتون یا بادام شیرین میل شود.
زیره باج : نیم کیلو گوشت مرغ را تکه تکه کرده با پیاز ، دارچین ،نخود پوست گرفته ، روغن کنجد وآب بجوشانید تا بپزد.200گرم سرکه،100گرم جلاب یا شکر ،مغز بادام که درگلاب شیره گرفته باشند،گشنیز خشک،زیره و زعفران به آن اضافه کنید تا جا بیفتد.
شربت گاوزبان (با شربت گاوزبان قلب را تقویت کنند.)شربت بادرنجبویه ، شربت سیب با مشک ، شربت زعفران ، دمنوش گل گاوزبان و بادرنجبویه مفیداند.
هر صبح، خوردن جلابی از بادرنجبویه، گاوزبان هر کدام 10 گرم با25- 30 گرم گلقند . گلقند مفرح است ، قلب را نیرو می بخشد و برای تپش قلب گرم مفید است.
- شربت گاوزبان:گاوزبان و بادرنجبویه به اندازه مساوی در40برابر آنها آب جوشانده تا نصف شود.صاف کرده عرق بیدمشک و گلاب
به آن اضافه کرده با قند به قوام آورده زعفران را با گلاب حل کرده به آن بیفزایید5-25گرم از آن را با گلاب یا آب سرد میل کنید.
شربت بادرنجبویه:آب بادرنجبویه را با قند برابر هم به قوام بیاورید.اگر بادرنجبویه تازه نباشد، بادرنجبویه خشک پنجاه مثقال در آب
جوشانده صاف کرده با یک من قند به قوام بیاورید.
آب عسل (ماءالعسل) که برای سوء مزاج سرد قلب بسیار مفید است: عسل2جزء،گلاب 1جزء،عرق گاوزبان1جزء ، همه را با هم روی شعله ملایم بجوشانید تا یک سوم آن تبخیر شده و دو سوم بماند. اگر سردی بدن زیاد است کمی میخک، دارچین ،زعفران ،سنبل الطیب در پارچه ای بسته هنگام جوشیدن در ماءالعسل بگذارید.
بوییدن اشیای خوشبوی گرم مثل مشک ، عود،عنبر،شب بو، یاسمین،زنبق ، مالیدن روغن ناردین ،روغن قسط ، روغن گل یا روغن بابونه روی سینه مفید است.
امراض قلب از سوء مزاج ترقلب:دراین نوع سوء مزاج کم کردن غذا و تلطیف غذا جزء تدابیر اولیه محسوب می شود. قرارگرفتن در محیط گرم، ورزش سبک و معتدل به تواتر و پی درپی،آبتنی در آب های گرم معدنی ،حمام گرم و خشک که قبل از غذا خوردن انجام شود( اگر همراه با رطوبت،حرارت هم باشد زیاد حمام نکنند)مالیدن سینه با روغن ناردین.استفاده از ادویه های خشک کننده قلبیه مانند میخک ، زعفران و بادرنجبویه مفید خواهد بود.بادرنجبویه تازه را در سبزی خوردن و خشک آن را به صورت دمنوش و یا عرق آن را در شربت ها می توان مصرف کرد . نخودآب با گوشت پرندگان که با ادویه جات گرم و خشک و مغز تخم کافشه تهیه
شده باشد.سوپ جوجه با نان.کباب و بریانی گوشت پرندگان .شربت سیب، شربت انار نعناعی ،سکنجبین عسلی و ماءالعسل به جای آب مفیداند. هر صبح جلابی از بادرنجبویه،رازیانه هر کدام7-10گرم،با25-30گرم گلقند. .اگر مادی بلغمی باشد، تنقیه بدن با حب صبر و حب ایارج.
سکنجبین عسلی:سرکه و عسل را به اندازه مساوی با هم مخلوط کرده،روی شعله ملایم بگذارید تا چند جوشی خورده(به اندازه 15 ثانیه بجوشد)و همگن شود.
امراض قلب از سوء مزاج خشک قلب:غذای تر و رطوبت بخش بخورند، بعد از غذا به حمام بروند،استحمام با آب نیم گرم باشد، در وان آب گرم بنشیند، از تحرک زیاد و خستگی و کارهای سخت ،بی خوابی ،غضب و هر چیزی که مولد خشکی است بپرهیزند و استراحت کنند. سینه و بین کتف ها را با موم مصفی ، روغن بنفشه یا روغن کدو بمالند.نوشیدن آب سرد مفید است اگر سردی همراه با خشکی باشد از آب سرد اجتناب کنند . لعاب اسفرزه ، لعاب به دانه ، ماءالشعیر با روغن بادام و شکر، ماءالجبن(در نوع مادی برای تنقیه سودا ماءالجبن مصرف شود)شربت گاوزبان یا دمنوش گاوزبان بنوشند.اگر تب نباشد نوشیدن شیر تازه ( شیر بز بهتراست) بهترین چیزهاست . افشره آناناس خوب و از مجربات است .
لعاب اسفرزه و لعاب به دانه و عرق گاوزبان را با قند شیرین کرده با تخم ریحان بنوشند.می توان به این ترکیب عرق بیدمشک ،عرق بید و گلاب افزود.
هر صبح جلابی از نیلوفر ،بادرنجبویه هر کدام 7-10گرم با 25-30گرم شکر سفید.
غذاهای مناسب:آش جو ،خورشت خرفه با نان،اسفناج،کدو،گوشت بزغاله یا بره که در پیاز و سبزی جات خشک با ادویه جات مفید قلب پخته شود . سوپ ماش پوست کنده با شیره بادام و اسفناج و کدو . حریره با آردگندم،روغن بادام ، شیر و شکر.
تپش قلب:
توصیه های مربوط به تپش قلب به طور کلی : کم خوردن غذا ، خوردن مواد غذایی لطیف و زود هضم ، خوردن آش ها و غذاهای
بدون گوشت ،اگر عادت به خوردن گوشت دارند ،گوشت پرندگان لطیف مثل جوجه مرغ خانگی و کبک و تیهو مصرف شود.چیزهایی بخورد که قلب را تقویت می کند . پرهیز از نفخ آورها ، پرهیز از مصرف مشروبات الکلی . آویزان کردن سنگ یشم به گردن به طوری که روی دهانه معده قرار بگیرد بالخاصیه سودمند است.بوییدن گلاب،همراه داشتن اشیای خوشبو و بوییدن و یا دودکردن آنها مطابق با مزاج( در مزاج گرم چیزهای سرد مثل گل سرخ، کافور ، صندل ودر مزاج سرد چیزهای گرم مثل مشک و عنبر)زیرا منفعت بوییدنی ها به سرعت به قلب می رسد . کشمش سبز،گلاب،تخم ریحان ،بالنگو، بادرنجبویه، شاهتره، فرنجمشک، بادروج (تره خراسانی) مفید اند. افشره انار ملس با نبات و عرق بیدمشک.گلقند، گلاب با شکر، شربت سیب ،شربت مویز(شربت رضوی را می توان جایگزین کرد) شربت آناناس ، مربای آناناس ، مربای بهار نارنج مقوی قلب ، مفرح و دافع تپش قلب است. زرده تخم مرغ عسلی که روی آن پودر قند بپاشند. از غذاهای تند و ادویه جات تند پرهیز شود.
امور نفسانیه مانند ترس، هیجان، خشم، استرس و اظطراب موجب تپش قلب می شود. باید از آنها دوری کرد.کارها و فعالیت های استرس زا و قرار گرفتن در محیط های پر استرس برای افرادی که مستعد ابتلا به این بیماری هستند مناسب نیست.
بوعلی سینا: برای تپش قلب خوردن یک مثقال ( تقریبا 5 گرم) گاوزبان هنگام خواب چند شب متواتر بسیار خوب است . می توان برای این منظور از شربت گاوزبان استفاده کرد.
خوردن جدوار با جلاب ، مومیایی به اندازه یک ارزن با جلاب مفرح مقوی قلب و از بین برنده تپش قلب است . پوست سنگدان مرغ، جگر مرغابی، آب آهن تاب خنک ، گلاب خنک ، شربت گاوزبان 8مثقال با گلاب مخلوط کرده ،هل دانه برآورده سی عدد با گلاب ساییده ، دافع تپش قلب اند.
-چغندر را بخار پزکرده،پوست آن را برداشته گرم گرم ورق کرده،پودر نبات سفید روی آن ریخته بگذارند بماند.آبی بسیار شیرین پس می دهد در طول روز چندین بار بنوشند . و چندین روز مداومت کنند.
- هلیله کابلی ،نبات هر کدام 5گرم در آب حل کرده بنوشند.
- آمله ، گشنیز هرکدام 4گرم در آب خیسانده در هوای آزاد بگذارند ،صبح مالیده ،صاف نموده با نبات شیرین کرده بخورند.
- 2مثقال تخم گشنیز، مثقال تخم خرفه را شیره کشیده بنوشند.در تپش قلب و رفع هیجان زیاد مفید است.مدر و خارج کننده اورات ها است.
- زیره سفید را کوبیده شب در آب خیسانده ، صبح زیره کشیده ( در پارچه ای ریخته و خوب فشار داده تا عصاره آن خارج شود) با کمی نبات شیرین کرده بنوشند.
- دال نخود را شب در آب خیسانده،صبح آب آن را صاف کرده با شکر مخلوط کرده بنوشند.
اگر بیمار ضعیف است ،گوشت بره یا بزغاله که چربی و پیه آن را گرفته باشند در آب پخته ، کوبیده و فشار داده ،آبش را بخورند.
یا گوشت ران بزغاله را بپزند وقتی نیم پخت شد ،کوبیده ، فشار داده آبش را با دارچین و قند مخلوط کرده و مثل حریره روی شعله ملایم بپزند.
- ریوند خطایی را در آب ساییده در میان دو شانه به طول یک وجب مایل به سمت چپ (موضع قلب) بمالند.برای همه اقسام تپش قلب و توحش خوب است.
اگر تپش قلب با تهوع باشد موارد ذیل توصیه می شود:محکم بستن هر دو ساق پا ، کافور را با سرکه مخلوط کرده بو کنند . صندل سفید یا سرخ را با کمی کافور در آب خیسانده پارچه را در آن تر کرده روی سینه بگذارند . اگر خلط صفرایی در معده است و سبب تپش قلب شده ، رب میوه های خوشبو مانند سیب و به بعد از غذا و خوردن گلابی خوب است.
اگر تپش قلب ناشی از ضعف قلب باشد : با مفرحات قلب را تقویت کنند. غذاهای جیده فربه کننده مانند گوشت بره و بزغاله ، مرغ، تیهو و نان،زرده تخم مرغ عسلی،ماءاللحم،چغندر،هویج،سیب پخته و خام. قلیه گوشت بزغاله با شلغم و چغندر با نان .سوپ جوجه، پلو با ماست گاوی.بادام،پسته، فندق.ماساژ بدن با روغن های نیم گرم.حمام با آب نیم گرم.آسایش و آرامش ، خواب راحت و در حد اعتدال مناسب است.از چیزهایی که مضعف قلب است مانند گرسنگی شدید،بیداری زیاد،پرخوری و روی هم خواری و ...پرهیز شود.
تپش قلب گرم:رب ترشی ترنج خاصیت عجیب در امراض قلب حادث از حرارت داردو همچنین شربت سیب با گلاب،شربت عناب شربت گلابی با کمی میخک یا کبابه یا هل ، شربت به ، شربت لیمو ، شربت ترنج(بالنگ) شربت نارنج ،اگر تب نباشد دوغ با گشنیز خشک،میوه های خوشبوی مایل به شیرینی مثل سیب،گلابی،انار،به،خربزه،هندوانه،انگور،خیار.افشره تمرهندی با شکر، لعاب اسفرزه با شکر،مربای تمر هندی،مربای آناناس،کمپوت آناناس،مربای انبه،شربت انار شیرین با تخم فرنجمشک، آب انارین(انارترش و شیرین هردو با هم) آب هندوانه با گلاب و نبات برای صفراوی ها ، خیسانده آلوبخارا در آب یا گلاب،عرق گاوزبان،تخم کدو ، عناب،زرشک، تمر هندی، کدو حلوایی ،تخم شربتی ، عرق بیدمشک ،عرق کاسنی ، سکنجبین ساده ، ماءالجبن ،ماء الرائب (آب ماست یا آب دوغ ته نشین شده)اگر التهاب و حرارت زیاد باشد آب سرد با گلاب بنوشند . در صورت لینت مزاج ماءالشعیر با آب انار ملس ، رب سیب ترش و در صورت یبوست رب آلو ، آب تمرهندی . بهتر است همه نوشیدنی ها را با عرق گاوزبان و گلاب بنوشند. آب ترشی ترنج و آب لیمو را با گلاب و شکر سرخ مخلوط کرده و برای جلوگیری از ضعف و کم شدن حرارت غریزی کمی هل ،کبابه یا میخک اضافه کنند.
غذاهای مفید : غذای این بیماران باید کم ولی با کیفیت باشد(قلیل المقدار و کثیر الغذا) به عبارتی مختصر و مفید باشد بهتر بدون گوشت باشد. مثل نان با شربت سیب ،نان با افشره لیمو و انبه و عسل یا شکر،نان در گلاب ترید کرده ، شیربرنج ،فرنی،نان با ماست شیرین یا پلو با ماست محلی گاوی.ماست را در کیسه پارچه ای ریخته و آویزان کرده تا آب آن برود و حتما به آن کمی سیاه دانه ، پودر نعناع خشک،یا پودر زنیان افزوده شود.خوراک تهیه شده از شلغم ، چغندر ،کدو، والک و خرفه و بال مرغ یا کبک که با عصاره غوره یا آب لیمو یا آب نارنج مزه دار شود با نان،سوپ جوجه یا کبک با آب غوره یا سیب ترش، سرکه و عرق بیدمشک.رمانیه ، قلیه زرشک ،زرشکیه ،زیره باج . غذاها با آب انار،آب غوره یا آب نارنج مزه دار شوند.
رمانیه ( آش انار) : برنج را در آب نیم پز کرده ،آب انار ترش با کمی قند یا آب انار شیرین و کمی آب به شیرین داخل کرده با کمی روغن بادام شیرین یا شیره مغز بادام شیرین چند جوشی زده تا چاشنی جذب برنج شود . در هنگام پختن ، نعناع تازه ،هل،دارچین افزوده شود.اگر بدن احتیاج به تقویت دارد،گوشت جوجه مرغ یا بزغاله یا بره را پخته اضافه نمایند.
قلیه زرشک :گوشت بزغاله یا جوجه مرغ یا کبک را تکه کرده با آب و نمک و پیاز بپزند و کف آن را بگیرند . سپس گوشت را از آب بیرون آورده با کمی روغن گاو و پیاز و کمی ادویه جات مثل دارچین،نعناع خشک،گشنیز خشک ،هل،زیره سرخ کنند و آب گوشت را به آن اضافه کنند و بپزند. وقتی گوشت پخت آب زرشک و قند یا شکر اضافه کنند و بگذارند که کمی آب آن تبخیر شود و خوب جا بیفتد. با نان یا چلو میل شود.
زیره باج : نیم کیلو گوشت مرغ را تکه کرده با دارچین و نخود پوست گرفته در روغن کنجد و آب بجوشانند تا بپزد.200گرم سرکه، 100گرم جلاب و یا شکر سفید و مغز بادام کوبیده و در گلاب شیره گرفته و گشنیز خشک و زیره و زعفران به آن اضافه شود.
-گشنیز خشک 6گرم در عرق بیدمشک و گلاب شب بخیسانند و صبح مالیده صاف کرده،شربت انار و 4گرم تخم بالنگو اضافه کرده بخورند.
- اول شب سیب را پوست گرفته،تکه تکه کرده در کاسه چینی در عرق بیدمشک خیسانده، در هوای آزاد بگذارند . نصف شب سیب را بخورند و پشتش عرق بیدمشک را بنوشند و به پهلوی چپ بخوابند . سه شب تکرار شود.
- تخم ریحان را شب در آب خیسانده در هوای آزاد گذاشته، صبح شکر به آن اضافه کرده بخورند.برای تپش قلب که از گرمی باشد بسیار خوب است.
- شربت اسفرزه:اسفرزه 25- 30 گرم در نیم لیتر آب خیسانده، لعاب آن را گرفته با 200 گرم قند به قوام آورند.از بین برنده تپش قلب صفراوی ،سرفه گرم و خشک و خشونت سینه است.
- نشستن در هوای خنک و کنار آب از بهترین تدابیر است ، سکونت در مکان های خنک ، گردش و تفریح در باغ و سبزه زار ، نگاه کردن به چیز های زیبا و روشن ، پاشیدن گلاب روی لباس مخصوصا موضع قلب و مدام بوییدن صندل خوب است .
تپش قلب سرد: افشره و شربت آناناس،آب سیب شیرین،شیربز،مربای سیب،شربت سیب،مربای به ، اسطوخدوس، عرق بهار نارنج، مربای بهار. جوشانده بادرنجبویه ، گاوزبان با گلقند. طبیخ گاوزبان ، رازیانه و مویز منقی مجرب است.بخور اظفار الطیب مفید است.
7عدد میخک را در گلاب و عرق گاوزبان به اندازه مساوی بجوشانند تا نصف شود ، صاف کرده با شربت انار شیرین یا شربت سیب شیرین کرده بنوشند.
از آب سرد و غذاهای سرد پرهیز شود . ورزش معتدل و ملایم مناسب است.گوشت مرغ و گنجشک و کبوتر که با ادویه جات قلبیه خوشبو پخته شود.بوییدن گل نرگس،یاسمین،ریحان،میخک،برگ نارنج و شکوفه آن ،عود ،عنبر،مشک ،عطرهای گرم.
سنبل الطیب ، زعفران ،گل سرخ را در عرق بادرنجبویه ساییده بر سینه ضماد شود.
خوردن شلغم و هویج : به این طریق که پوست آنها را برداشته ، جوش خفیفی داده شب در ظرف گلی بگذارند تا بماند ، صبح کمی پودر نبات و عرق بیدمشک بر روی آن ریخته تا یک هفته بخورند.یا چوب وسط هویج را در آورده،هویج را رنده کرده کمی قند روی آن ریخته جوش خفیفی داده عرق بیدمشک اضافه کنند از شب تا صبح بماند ، صبح هویج و آبی که روی آن جمع شده را بخورند . خوردن خام آن با نبات نیز مفید است.
در تپش قلب بلغمی :نخودآب با گوشت مرغ ،کباب مرغ . مربای زنجبیل با آب سیب در تپش قلب بلغمی مفید است.
در تپش قلب سوداوی :ماء الجبن،عرق بید با شکر موافق است.مربای آمله ،مربای هلیله. شیر با افتیمون.لعاب اسفرزه ، لعاب به دانه. غذاهای سریع الانهضام لطیف، گوشت دراج، پرندگان کوچک . نخود آب و گوشت گنجشک بریانی .آب ِگوشت گنجشک،آب گوشت جوجه کبوتر،خروس با دارچین ،میخک،زعفران.اسفیدباجات، قلیه ها،برنج های زعفرانی ،مرصع پلو ( برنج، خلال پسته،خلال پوست نارنج ، خلال بادام ، زعفران ، کمی شکر ) ، شله زرد. زیره باج با مغز بادام و شکر.
در سودای بلغمی:گاوزبان، بادرنجبویه، گل سرخ، ریشه شیرین بیان را جوشانده بانبات بخورند.
در تپش قلب ریحی و بخاری: ماءالشعیر با شکر چند روز. شیر افتیمون و شکر.
در تپش قلب مشارکتی از شراکت معده: گلقند و سکنجبین .
در صورت اجتماع خلط لزج در معده،هرصبح ریشه شیرین بیان را نیمکوب کرده جوشانده،صاف نموده با شکر شیرین کرده بنوشند. اگر از صفرای لذاع باشد،تقویت معده با رب سیب ، رب به خصوصا بعد از غذا.در صورت صفرای با رطوبت معده مربای هلیله بخورند.
امتلای غلاف قلب:گاهی غلاف قلب از رطوباتی که از سر می ریزد ممتلی می گردد و عروق آن از خون غلیظ که از غذای قلب و ریه فاضل ماندپر می شود و بسا است که فضولات غلیظه که قلب و ریه به آن اغتذا ننماید فاضل می گردد و در غلاف قلب در آید.
اگر امتلا از خون باشد:اصلاح غذا نمایند .گوشت بزغاله ،بره شیر خواره، ماهی رضراضی با سرکه بریان کرده، زیرباج با کمی زعفران و ترشی ها، مطبوخ انجیر و آب انارین با گوشت آن . انبرباریسیه مناسب است. شربت عناب و تخم خرفه مفید است.
انبرباریسیه (آش زرشک): برنج را در آب بپزند و آب زرشک بی دانه یا آبی که زرشک در آن خیسانده باشند و کمی شکر یا نبات با
شیره بادام شیرین یا روغن بادام شیرین به آن اضافه کرده بعد از کمی پخته شدن اسفناج تازه ، خرفه ، کدو افزوده شود. اگر ماش پوست کنده را با برنج بگذارند بپزد نیز خوب است.
اگر امتلا از رطوبت بلغمی باشد: مویز و انجیر بخورند، کندر و مصطکی بجوند و آب دهان را بریزند.از همه میوه های تر پرهیز شود.
احتواء الرطوبة علی القلب(اجتماع و بند شدن رطوبت در غشای محیط بر قلب):ترک مرطبات،کم خوردن آب و میوه،به جای آب ماء العسل که با عرق بادرنجبویه درست شده باشد بنوشند .غذا ها با ادویه جات گرم تهیه شود.کباب گوشت پرندگان، غذا نخودآب، مرغ با نان . ورزش ، ماساژ دست و پا . مالیدن گل سرخ ، سنبل الطیب ، زعفران با آب بادرنجبویه روی سینه برای تحلیل و خشک کردن رطوبات.
ضغط القلب ( احساس فشرده شدن قلب همراه غش خفیف) : استفراغ سودا ، تقویت قلب با مفرحات ، تعدیل مزاج و تقویت کبد، ماءالجبن با سکنجبین افتیمونی.
قذف القلب ( احساس بیرون آمدن قلب از سینه که در زمان حدوث سوء مزاج حار در قلب عارض می شود ) : تقویت قلب با مفرحات ، اصلاح غذا ، مداومت کردن در خوردن گلاب ، عرق بیدمشک، شربت صندل و تخم فرنجمشک .تخم فرنجمشک برای اکثر بیماران قلبی مفید است.
شربت صندل: 20 مثقال صندل سفید را ریز یا جوکوب کرده دو شبانه روز در نیم کیلو گلاب بخیسانند سپس صاف کرده گلاب را کنار بگذارند . صندل را در آب بجوشانند تا قوت صندل در آب برود و آب به اندازه مناسب بماند . سپس آب را صاف کرده با گلاب مخلوط کرده و با قند به قوام بیاورند.
